Antwerpse danscultuur in Fotomuseum

Op de benedenverdieping van het Antwerpse Fotomuseum loopt de tentoonstelling 'DansAnt', het fotografisch luik van het gelijknamige project van de Erfgoedcel Antwerpen en tevens een onderdeel van de herfsteditie van de reeks 'De Wereld in Antwerpen'. Weldra verschijnt ook een boek over de Antwerpse danspaleizen op de markt en volgend jaar wordt in het Museum Vleeshuis eveneens een tentoonstelling georganiseerd.



"Tot twee eeuwen terug was dansen allesbehalve spontaan en vanzelfsprekend," benadrukt onderzoeker en auteur Cor Vanistendael. "Alles was tot in de puntjes gereglementeerd. Zo werd vastgelegd wanneer men mocht dansen (bijvoorbeeld tijdens de carnavalsperiode), waar men danste (salons, kermissen) en wat men danste, maar ook de muziek en de muzikanten werden zwaar gereglementeerd."

"Tegen het einde van de achttiende eeuw begon het strakke juk geleidelijk weg te vallen," aldus nog Vanistendael. "Het aantal danslocaties stijgt en steeds meer mensen nemen vaker deel aan het openbare dansleven. Halverwege de 19de eeuw werd er per koppel gedanst en het draaiorgel zorgde voor een eerste mechanisering van de muziek. Met de polka, die binnen een mum van tijd wereldwijd verspreid raakte, dook ook een eerste dansrage op."



Dit waren in Antwerpen de hoogdahgen van de danspaleizen. Ondernemers spaarden kosten nocht moeite om de allermooiste danszalen in te richten. "De monumentale dansorgels van de befaamde Antwerpse orgelbouwers zoals Mortier, Decap en Verbeeck, verheffen de Magic Palace, de Rubens, de Luna, de Neptune Palace tot ware danspaleizen," stipt Cor Vanistendael aan. "Ook de balcultuur kent hoogdagen met allerlei attributen, gaande van het balboekje en de baljurk, tot prachtige affiches en dito uitnodigingskaarten."

In dezelfde periode komt ook de internationalisering van populaire dansmodes, zo typisch voor de hele 20ste eeuw, goed op dreef. "Zo is er bijvoorbeeld de Argentijnse tango, een qua zeden gewaagde dansstijl die na de eerste wereldoorlog een ware rage blijkt," voert de auteur aan. "Het is de eerste dans die de vrouwenmode zo sterk zal beïnvloeden, later gevolgd door de charleston."

Vanistendael stelt dat voor na de tweede wereldoorlog de Hollywood-klankfilms de muziek, de dansstijlen en de mode in Europa hebben bepaald. "Tegelijkertijd betekent de film een concurrentie voor de danscultuur," zegt hij. "De danspaleizen wordt opgeofferd en omgetimmerd tot cinemazalen. De kleinere dancing komt in de plaats. De accordeon wordt het centrale instrument van het dansorkest, terwijl de jukebox en de rock'n'roll het dansbeeld verder totaal veranderen."



In het Fotomuseum wordt aan de hand van oude foto's een impressie gebracht van die vroegere danscultuur. Tijdens de maanden oktober en november worden in Mukha-media (Filmmuseum) ook populaire dansfilms getoond met onder meer de destijds gigantisch populaire Fred Astaire en Ginger Rogers. Ook in zaal De Roma worden van 23 oktober tot 7 november trouwens dansfilms getoond.

Voor meer informatie over 'DansAnt' kan men terecht op de websites www.erfgoedcelantwerpen.be en www.fotomuseum.be.