Taalkundige Kiliaan wordt herdacht

Het is dit jaar exact vier eeuwen geleden dat de taalkundige Cornelis Kiliaan overleed. De provincie Antwerpen en de Universiteit Antwerpen willen de verjaardag van deze invloedrijke wetenschapper niet onopgemerkt voorbij laten gaan en Cornelis Kiliaan met verschillende activiteiten een passende herdenking geven. Het Kiliaanjaar start feestelijk op 19 en 20 mei met het Cultuurweekend in Duffel, de geboorteplaats van Kiliaan. Hoogtepunt van het Kiliaanjaar vormt de Kiliaan-tentoonstelling in de Koningin Fabiolazaal te Antwerpen.

Het Nederlands telt ongeveer één miljoen woorden en het Woordenboek der Nederlandsche taal is het grootste woordenboek van de wereld. Aan deze letterlijke woordenschat hebben vijf generaties wetenschappers samen meer dan honderd jaar gewerkt. Hierdoor staat het Nederlands sinds kort bekend als de best gedocumenteerde taal ter wereld. De wetenschappelijke studie van het Nederlandse woord gaat terug op een eeuwenlange traditie.

In 1599 verscheen in Antwerpen het Etymologicum Teutonicae Linguae, het eerste verklarende woordenboek van de Nederlandse taal. Het was de realisatie van één man, namelijk Cornelis Kiliaan. Deze eerste poging om alle Nederlandse woorden samen te brengen en te voorzien van een verklaring in het Latijn - de taal van de wetenschap in die tijd - was het resultaat van meer dan veertig jaar studie.

Kiliaan, die bij het verschijnen van zijn woordenboek al 70 jaar oud was, had hierbij ook aandacht voor de herkomst van woorden en de streektaal. Hij wordt dan ook terecht gezien als de grondlegger van de Nederlandse lexicografie. Ter gelegenheid van de vierhonderdste verjaardag van zijn overlijden, wordt deze wetenschapper dit jaar door de provincie Antwerpen uitgebreid gehuldigd.

Het Kiliaanjaar gaat feestelijk van start op 19 en 20 mei 2007 met een Cultuurweekend in Duffel. De Openbare Bibliotheek van Duffel is op 9 september 2007 ook de vertrekplaats van een rondreizende tentoonstelling die verschillende openbare bibliotheken zal aandoen. In deze multimediale en interactieve tentoonstelling zal de klemtoon niet enkel liggen op Cornelis Kiliaan, maar wordt vooral aandacht geschonken aan de geschiedenis van het Nederlands en het gebruik van de Nederlandse taal en woorden doorheen de eeuwen.

Op 9 november 2007 opent in de Koningin Fabiolazaal in Antwerpen een grote Kiliaantentoonstelling. Tot en met 6 januari 2007 kunnen de bezoekers hier uitgebreid kennismaken met het leven en werk van Kiliaan. De expositie ‘De Grote van Kiel’ belooft volgens de onderzoekers een veelzijdige overzichtstentoonstelling te worden. Met het leven en werk van Kiliaan als vertrekpunt, volgt een overzicht van de geschiedenis van het woordenboek in de Nederlanden, tot en met de hedendaagse vertaalinstrumenten.

Andere boeiende onderwerpen die aan bod komen, zijn de humanistische tijdsgeest waarin Kiliaan werkte, het taalonderwijs in de zestiende eeuw, leven en werken in de drukkerij van Christoffel Plantin, de literaire erfenis van Kiliaan en de receptie van zijn werk doorheen de eeuwen. Bovendien is er een bijhorende catalogus waarin de onderwerpen uit de tentoonstelling in verschillende bijdragen door gerenommeerde auteurs verder uitgediept zullen worden. (DW)